کانون توجه با آرکتایپ دلقک
در این مقاله از سری مقاله‌های آرکتایپ برند، آژانس برندسازی راهبر به سراغ یکی از جالب‌ترین آرکتایپ ها، یعنی آرکتایپ دلقک رفته است. در ادامه با این آرکتایپ و حواشی پیرامون آن بیشتر آشنا خواهیم شد.
طنز، محتوای همیشه برنده
در دنیای امروز که ما انسان‌ها شبکه‌های مجازی را به عنوان عضو جدانشدنی زندگی خود پذیرفته‌ایم، هر برند با استفاده از محتوا، با مخاطبین خود در این فضا ارتباط برقرار می‌کند. از نظر متخصصان حوزه برند، انتخاب موضوع و شاکله محتوا و نحوه انتقال پیام خود، از اصلی‌ترین چالش‌های هر برندی است. در واقع اگر بخواهیم یک نسخه کلی برای تشخیص یک محتوای موفق بپیچیم می‌توان گفت محتوایی موفق است که: در زمانی مناسب، در کانالی درست منتشر شود، به شیوه‌ای صحیح بیان شود و در نهایت به گوش مخاطبین هدف خود برسد.
نفوذ سریع‌تر با آرکتایپ دلقک
ما برای نحوه بیان محتوا، شیوه‌های بسیار متنوعی داریم. می‌توانیم پیام خود را بسیار جدی، غیرمستقیم، همراه با گوش و کنایه، همراه با دلسوزی و بی‌شمار روش دیگر بیان کنیم. اما یکی از روش‌هایی که همیشه مورد توجه بوده است، انتقال پیام همراه با طنز و بذله‌گویی است. احتمالا برای شما هم پیش آمده که، قصد مطرح کردن حرفی را داشته باشید و ندانید که چطور مطرح کنید. در اینگونه موارد همیشه بیان مسئله تحت عنوان شوخی و خنده، یکی از مکانیزم‌هایی است که افراد در پیش می‌گیرند. جالب اینجاست که عموما استفاده از این ترفند ما را به هدف خود می‌رساند.
آرکتایپ دلقک، ریشه در قرون وسطی
آرکتایپ دلقک دارای تاریخچه ای طولانی و باستانی است که ریشه آن را می توان در شوخی های درباری اروپای قرون وسطی جستجو کرد. در آن زمان دلقک‌ها وظیفه شادکردن تماشاگران سلطنتی را با استفاده از شوخ طبعی سریع، حرکات بازی‌گوشانه در رفتار و سخنان طنز در کلام را داشتند. با گذشت زمان، جذابیت دلقک‌ها به دلیل بی‌پروایی و مطرح کردن سخنانی که در آن زمان کسی جرأت به زبان آوردن آن‌ها را نداشت، از مرزهای دربار سلطنتی فراتر رفت و به اشکالی مختلف مثل داستان سرایی مدرن، وارد فرهنگ عامیانه و روزمره مردم شد.
آرکتایپ دلقک، پای ثابت صنعت فیلم‌سازی
شخصیت دلقک به سرعت از طریق رمان‌‌ها و پرده‌های نمایش، که حکم سینمای هالیوود در زمان حال را داشتند، گسترش یافت و مردم را در اقصی نقاط جهان مجذوب خود کرد. از شخصیت‌هایی در نمایشنامه‌های شکسپیر مثل “شاه لیر” و “رویا در شب نیمه تابستان ” بگیرید، تا شخصیت جوکر از مجموعه سینمایی بتمن و یا حتی شخصیت دِد پول (Dead pool) که هنجارها و موضوعات اجتماعی را با رفتارهای خود به چالش می‌کشید، همه و همه گواهی بر جا افتادن این شخصیت در میان زندگی روزمره انسان‌ها دارد.
خنده بر هر درد بی درمان دواست
به مطالبی که در طول شبانه روز و از طریق کانال‌های مجازی مختلف دریافت می‌کنید دقت کنید. بیشتر این مطالب چه محتواهایی دارند؟ احتمال بسیار زیاد اگر این سوال را از اطرافیان خود بپرسید، محتواهای طنز، با اختلاف در صدر این لیست قرار دارند که این نشان‌دهنده قدرت محتوای طنز است. آرکتایپ دلقک یکی از ابزارهای اصلی هر برندی برای به نمایش گذاشتن بخش شوخ و طنز شخصیت خودش است. در این دنیایی که هر روز اخبار ناراحت کننده‌ای از سراسر جهان می‌شنویم، مشخص است که افراد برای جدا شدن از این اخبار و ناملایمتی‌های زندگی به سمت محتوای طنز میروند. آرکتایپ دلقک همیشه با شعار “خنده بر هر درد بی درمان دواست” سعی دارد که به افراد در لحظه و با خوشی زندگی کردن را بفهماند.
آرکتایپ دلقک و راه رفتن بر لبه تیغ
همیشه ابزارهایی که کمک دست ما هستند، قابلیت این را دارند که در صورت عدم استفاده درست، به ما ضربه وارد کنند. یکی از چالش‌هایی که اغلب اوقات آرکتایپ دلقک با آن مواجه است، ایجاد تعادل میان شوخ طبعی و در عین حال، حفظ یک چهره حرفه‌ایست. ما به عنوان برندی با آرکتایپ دلقک، وظیفه داریم در عین حال که به فکر سرگرمی مخاطب خود هستیم، ارزش‌ها و هنجارهای جامعه خود و یا حتی جوامع بین‌المللی را بشناسیم و به آن‌ها توجه کنیم. راه رفتن بر روی این لبه گاهی دلهره‌آور و حتی خطرناک نیز هست. برداشتن گام‌های اشتباه در مسیر شوخ طبعی می‌تواند اثراتی غیرقابل جبران را برای برند ما داشته باشد. این موضوع به قدری مهم است که برندهای بین‌المللی قبل از تهیه محتوا و حضور در بازار کشورهای دیگر، همیشه از متخصصان جوامع محلی به منظور شناخت مخاطبین هدف خود و خط قرمزهای آن اجتماع کمک می‌گیرند.
همه ما، برای بار اوله که زندگی می‌کنیم!!
در کودکی، زمانی را که یک اشتباهی مرتکب می‌شدیم را یادتان هست؟ در این شرایط اغلب به دنبال یک همدست بودیم که بتوانیم جریمه این کار اشتباه را با کسی سهیم شویم. شاید بد بی‌راه نگفته باشیم که آرکتایپ دلقک نیز قرار است که نقش همان شریک خرابکاری‌ها را برای ما بازی کند. کهن الگوی دلقک با هدف قرار دادن محدودیت‌های اجتماعی و تشویق مخاطبین هدف به رهاسازی کودک درون خود سعی به خارج کردن افراد از منطقه امن خود می‌کند. برندهایی با آرکتایپ دلقک قصد دارند شهر خیالی پشت ترس‌هایمان را به ما نشان دهند و به ما بفهمانند که با ریسک کردن است که به امتیازات جدید خواهیم رسید. آرکتایپ دلقک به شرط درست استفاده شدن، همیشه ابزاری کارآمد برای برندهایی است که قصد دارند تابوهای اجتماع خود را کنار بزنند.
چه برندهایی از آرکتایپ دلقک بهره می‌برند؟
یکی از اصلی‌ترین پارامترها در انتخاب آرکتایپ برند، همخوانی خصوصیات آرکتایپ انتخابی با شخصیت مخاطبین هدف است. از آنجا که مخاطبین هدف برندهای خوراکی و تنقلات، عمدتا کودکان و نوجوانان هستند، آرکتایپ دلقک همیشه یکی از ابزارهای دم دست برای این نوع از برندهاست.
همانطور که قبل‌تر نیز به آن اشاره کردیم، برندها با استفاده از آرکتایپ دلقک موضوعات هنجار شکنانه را بیان می‌کنند. یکی از بهترین مثال‌ها برای این مورد برندهای لوازم بهداشتی بانوان و آقایان است. در ادامه بحث، به چند مورد از برندهایی که با استفاده از آرکتایپ دلقک، مسیر موفقیت خود را هموارتر کرده‌اند خواهیم پرداخت.
برند m&m’s و شخصیت‌های بامزه‌اش
یکی از برندهایی که به خوبی از این آرکتایپ و ویژگی‌هایش بهره برده است، برند m&m’s است. این برند در ابتدا به کمک تبدیل اسمارتیزهای خود به شخصیت‌های کارتونی در فضای دیجیتال و برگزاری کمپین‌های مختلف در این فضا و در ادامه وارد کردن آن‌ها به دنیای واقعی، حسابی دل کودکان را برد و به اصطلاح قند را در دل آن‌ها آب کرد.
یک خبر خوب هم برای شما داریم، اگر به داستان شکل‌گیری این برند و کمپین‌های اجرا شده توسط این برند علاقه دارید، می‌توانید مقاله جذاب ” داستان و استراتژی‌های برند M&M ” از آژانس برندسازی راهبر مراجعه کنید.
Old Spice و تابو شکنی با استفاده از آرکتایپ دلقک
یکی دیگر از برندهایی که همیشه با استفاده از درون مایه طنز ، محدودیت‌های خود را پوشش داده است برند Old Spice است. Old Spice که در زمینه تولید لوازم بهداشتی آقایان فعال است، با استفاده از ویژگی‌های آرکتایپ دلقک، تهدید‌ها را تبدیل به فرصت کرده است. مشهور‌ترین تبلیغ این برند توسط عیسی مصطفی، بازیکن سابق NFL و هنرپیشه هالیود و با شعار «مرد، بوی یک مرد را بده (Smell Like a Man, Man)» است که میلیون‌ها بار در شبکه‌های اجتماعی دیده شده و یکی از موفق‌ترین نمونه‌های استفاده از کهن الگوی دلقک است.
Dollar Shave Club: ایده برنده + بهره‌گیری از آرکتایپ دلقک = موفقیت
یکی از پارامترهایی که قابلیت جهت‌دهی به کسب و کارهای هر منطقه جغرافیایی را دارد، فرهنگ آن منطقه است. در بسیاری از کشورها اصلاح صورت، از کارهای روتین مردان پس از بیدار شدن است. به خصوص این عادت در مردانی که شغل‌های رسمی و یا نظامی دارند بیشتر دیده می‌شود. همیشه انجام این عمل به صورت روزانه، هزینه زیادی را بر روی دست افراد باقی می‌گذاشت. این مشکل، جرقه‌ای را در ذهن Michael Dubin بنیانگذار این برند ایجاد کرد. Dollar Shave Club با پیش‌بینی لوازم مورد نیاز هر فرد برای یک ماه اصلاح، این مواد را به صورت یک پکیچ، به درب خانه هر فرد، به صورت ماهیانه ارسال می‌کرد. خرید عمده محصولات توسط این برند، موجب کاهش هزینه‌ها برای برند و امکان ارائه با قیمت مناسب‌تر به مصرف‌کننده میشد. این ایده برنده به همراه استفاده از آرکتایپ دلقک در تبلیغات این برند، موجب اوج‌گیری این مجموعه شد.
آرکتایپ دلقک در پادکست رادیو برند
پیش از به اتمام رساندن این مقاله از آرکتایپ دلقک، پیشنهاد آژانس برندسازی راهبر، گوش دادن به این قسمت از پادکست رادیو برند است است. رادیو برند در این قسمت، به مسائل پیرامون این کهن الگو و برندهایی که از این آرکتایپ بهره می‌برند بیشتر پرداخته است.
سخن پایانی:
در بخش‌های قبلی به تمام زوایای آرکتایپ برند دلقک و ویژگی‌های آن پرداختیم. شناخت درست و ساختن مرحله به مرحله شخصیت برندی که مطابق با انتظارات مخاطبین هدف از ماست، یکی از اصلی‌ترین پارامترهای موفقیت هر برند است. شخصیت هر برندی همچو پِی برای یک ساختمان است. تقریبا می‌توان گفت که اگر این زیربنا را درست و اصولی بسازیم، نیمی از مسیر موفقیت را طی کردیم. آرکتایپ برند دلقک، یکی از محبوب‌ترین آرکتایپ های برند در میان نسل زد (Gen z) است. اگر عمده مخاطبین برند شما از این نسل هستند (متولدین سال‌های 1995 تا 2010)، آرکتایپ برند دلقک یکی از مناسب‌ترین آرکتایپ های برند برای شماست. این آرکتایپ با استفاده از طنز در کلام و محتوا، توجه مخاطبین را به خود جلب می‌کند.
شما کدام یک از کسب و کارها را مناسب با شخصیت برند دلقک می‌دانید؟ در قسمت نظرات برای ما یادداشت بفرمایید.
بدون دیدگاه